w ostatnich czasach

- ostatni dzień miesiąca/roku the last day of the month/year

- ostatni z Romanowów the last of the Romanovs

- wyszła jako ostatnia she was the last to leave

- ostatni dom po prawej the last house on the right

- ostatnie szeregi falangi the rearmost ranks of a phalanx

- sala wypełniona do ostatniego miejsca a room filled to the last seat

- bilety wyprzedano do ostatniego miejsca every last ticket has been sold

- do ostatnich granic to the utmost (limit)

- pokój był zatłoczony do ostatnich granic the room was crowded to the utmost

- odwiedził mnie w ostatni czwartek he visited me last Thursday

- ostatnie Boże Narodzenie spędziłem w Rzymie I was in Rome last Christmas

- gdy ostatni raz leciałem samolotem… last time I flew…

- w ciągu ostatnich pięciu lat in the last a. past five years

- w ostatniej chwili at the very last minute

- ostatni gatunek worst quality

- był ostatnim uczniem w klasie he was bottom of the class

- postąpił jak ostatni głupek he acted like an utter fool

- on jest ostatnią osobą, którą wziąłbym do tej pracy he’s the last person I’d choose for the job

- to ostatnia rzecz, jaka przyszłaby mi na myśl it’s the last thing that would come into my head

- to jeden z ostatnich, którzy nadal podtrzymują tę tradycję he’s one of the last to still follow the tradition

- lubi psy i koty, szczególnie te ostatnie he likes dogs and cats, especially the latter

- ostatni z ostatnich the lowest of the low

- traktuje mnie jak jakąś ostatnią he treats me like dirt

- zwymyślać kogoś od ostatnich to call sb vile/the vilest (of) names

■ ostatnimi czasy a. w ostatnich czasach książk. lately, recently; latterly książk.

* * *

* * *

1. (= końcowy) last, final, endmost, hindmost; (o pociągu, autobusie) last; ( z rzędu) latter; (o seansie, lekcji) last, previous; ostatnie słowo the last word; mieć ostatnie słowo have the final say (in sth); ostatnie namaszczenie rel. extreme unction, last rites; ostatnia instancja prawn. last instance; ostatnia wieczerza Bibl. the Last l. Lord's Supper; ostatnia deska ratunku last resort, sheet anchor; ostatnia godzina the end; wybiła ostatnia godzina the end has come; ostatnia posługa (= chrześcijański pochówek) last rites; odłożony na ostatnią minutę ( o decyzji) postponed l. left until l. to the eleventh hour; na ostatnią chwilę at the last minute; z ostatniej chwili ( o informacji) just-in, (late-)breaking, up-to-the-minute; w ostatnim momencie in the nick of time; ostatnia szansa last chance l. opportunity; ostatni grosz bottom dollar, the l. sb's last penny; stawiać ostatni grosz na coś bet one's bottom dollar; być spłukanym do ostatniego grosza be down to one's last dollar; ostatni krzyk mody the latest fad l. thing l. trend l. craze, dernier cri, all the rage go, high style; ostatni toast grace cup; po raz ostatni for the last time; ostatnim razem last time; ostatni raz widziałem go... I last saw him...; śmiać się ostatni have the last laugh; ostatnia wola last will; prawn. will, last will and testament; ostatnie życzenie dying wish l. request; ostatnia odsłona the final curtain; ostatnia kropla (goryczy) the last straw; ostatnia prosta home stretch; ostatnia poprawka finishing stroke; ostatnimi czasy l. w ostatnich czasach recently, in recent years, lately; walczyć do ostatniej kropli krwi fight to l. till the very end, fight to the death; być na ostatnich nogach pot. be on one's last legs; jest na ostatnich nogach ( przed rozwiązaniem) she is far along on in her time; sala wypełniona do ostatniego miejsca full house; Adam jest ostatnią osobą, do której bym się zwrócił Adam is the last person I'd ask l. approach; zapięta na ostatni guzik dressed (up) to the nines, in perfect trim; dopiąć na ostatni guzik stitch sth up, sew sth up; oddałby ostatnią koszulę he'd give you l. away the shirt off his back; nasz konkurent nie powiedział jeszcze ostatniego słowa our rival still has the last word l. final say; rzucić ostatnie spojrzenie look one's last; wydać ostatnie tchnienie breathe one's last; do ostatniego tchu to one's dying death, to l. till the last.

2. (= najgorszy) meanest, out-and-out, last; (o miejscu, uczniu) last; zwymyślać od ostatnich revile sb in the grossest l. coarsest of terms, throw l. sling mud at sb, pull sb to pieces.

- nie wierzę w te czary-mary I don’t believe in all that mumbo-jumbo

- wydaje ci się, że powiesz: „czary-mary” i wszystko będzie dobrze you think you can just say ‘hey presto’, and everything will be all right

- czas płynie time passes a. goes by

- kawał czasu pot. a long time

- proces rozłożony w czasie a process continuing over time

- trwonić/marnować czas na coś to waste time on sth

- spędzać czas na czymś to spend time on sth

- czas mijał im na rozmowach o życiu they whiled away the time talking about life

- z czasem a. z biegiem a. upływem czasu with (the passing of) time

- czas odjazdu/przyjazdu arrival/departure time

- spojrzał na słońce, żeby określić czas he looked at the sun to determine the time

- określić przybliżony czas wybuchu to determine the approximate time of the explosion

- od czasu skończenia studiów after graduating

- rok minął od czasu ich ostatniego spotkania a year had/has passed since their last meeting

- co jakiś czas once in a while

- od czasu do czasu from time to time, every now and then, occasionally

- od tego czasu since then a. that time

- do czasu naszego wyjazdu (w przyszłości) before we leave; (w przeszłości) before we left

- do tego czasu nie dowiedzieliśmy się…/nie dowiemy się…/nie wiedzieli we still don’t know even now a. still haven’t learnt…/we won’t know a. find out before then/up to that time they didn’t know

- czas żniw/zbiorów harvest time

- nadszedł czas, żeby stąd wyjechać the time has come to leave this place

- o czasie on time a. schedule

- koncert rozpoczął się o czasie the concert began a. started on time

- przyszliśmy po czasie/przed czasem we arrived late/ahead of time

- do czasu (ostrzeżenie) you’ll/they’ll find out a. see (one day)!

- póki czas while there’s still time

- po jakimś czasie after some time

- w tym czasie at that time

- od dłuższego czasu for a long time

- przez cały czas all the time

- w czasie during

- w czasie wakacji/podróży during a holiday/trip a. journey

- ona będzie pod ścisłą obserwacją na czas leczenia she will be under close observation for the duration of the treatment

- na czas remontu możesz zamieszkać u mnie you can stay with me while the building work is being carried out

- mieć czas na coś/dla kogoś to have time for sth/sb

- nie mieć czasu na coś/dla kogoś to have no time for sth/sb

- mieć mało czasu to be pressed for time

- mieć dużo czasu to have lots of time a. time on one’s hands

- dawać a. dać komuś trzy dni/dwie godziny czasu na coś to give sb three days/two hours to do sth

- przygotowania zajęły mi mnóstwo czasu the preparations took up a lot of my time

- zabrakło nam czasu we ran out of time

- panie pośle, pański czas się skończył Sir, your time’s up

- uzyskał najlepszy czas he had the best time

- jaki masz czas na 100 metrów? what’s your time for the 100 metres?

- trener poprosił o czas the coach asked for a timeout

- czas letni summer time GB, daylight-saving time US

- czas zimowy standard time

- czas miejscowy local time

- czas przeszły/przyszły/teraźniejszy/zaprzeszły past/future/present/pluperfect a. past perfect tense

- czas spać it’s bedtime, it’s time to go to sleep

- czas, żeby poważnie pomyśleć o przyszłości it’s time to do some serious thinking about the future

- taksówka czeka, czas na dworzec the taxi’s waiting, it’s time to go to the station

- czas na mnie/nas it’s time for me/us to go

- najwyższy a. wielki czas iron. (it’s) about time (too) ron.

- najwyższy czas, żebyś się ożenił/żebyśmy poszli do domu it’s high a. about time you got married/we went home

- czas (jest) po temu książk. it’s (high) time; it’s about time pot.

- ciężkie czasy hard times

- od niepamiętnych czasów since time immemorial a. time out of mind

- po wieczne a. wsze a. wszystkie czasy książk. for ever

- to były czasy! those were the days

- w czasach minionych in days gone by

- w dzisiejszych czasach nowadays, in this day and age

- w ostatnich czasach a. ostatnimi czasy lately

- z czasów czegoś dating back to sth

- dziennik/broń z czasów wojny a diary/weapons dating back to the war

- za czyichś czasów in sb’s time a. day

- za dawnych czasów in days of old

- za wszystkie czasy as if there was no tomorrow

- pamiętać lepsze czasy przen. to have seen better days

- wyprzedzić swoje czasy to be ahead of one’s time

- czy nie masz czasem zapalniczki? do you have a lighter by any chance?, do you happen to have a lighter?

- nie zgub czasem tych pieniędzy mind a. be careful you don’t lose that money

- □ czas gwiazdowy Astron. sidereal time

- czas ochronnyMyślis. closed season

- czas strefowy Astron. zone time

- czas uniwersalny Astron. universal time, Greenwich Mean Time, G.M.T.

- średni czas słoneczny Astron. mean (solar) time

■ na czas (punktualnie) on time; (szybko) in a hurry a. rush

- nie róbmy tego na czas, zróbmy to dobrze let’s not rush it, let’s just do it well

- swego a. swojego czasu once, in one’s time a. day

- swego czasu był to ruchliwy port in its time a. day it was a (very) busy port

- w swoim czasie (niegdyś) once, in one’s time a. day; (w odpowiednim momencie) in due time a. course

- w swoim czasie był przystojnym mężczyzną he was a handsome man in his day

- dowiesz się wszystkiego w swoim czasie you’ll learn everything in due course a. when the time comes

- onego czasu przest., książk. in the olden days książk.

- wszech czasów all-time

- aktor/serial wszech czasów an all-time favourite actor/series

- gest był nie na czasie the gesture was ill-timed a. untimely

- kapelusze są teraz na czasie hats are in right now pot.

- narkomania to temat na czasie drug addiction is a very topical issue

- wyścig z czasem a race against time a. against the clock

- czas leczy a. goi rany przysł. time heals all wounds, time cures all things

- czas to pieniądz przysł. time is money

- szkoda czasu i atłasu przysł. it’s a waste of time and money, it’s not worth the trouble

- w kuchni/łazience in the kitchen/bathroom

- w domu/szkole/pracy at home/school/work

- w Warszawie/we Wrocławiu in Warsaw/Wrocław

- w Polsce/we Włoszech in Poland/Italy

- w górach/lesie in the mountains/forest

- w powietrzu/wodzie in the air/water

- w szklance/pudełku in a glass/box

- w prasie in the press

- w telewizji/radiu on television/on the radio

- w wyobraźni in one’s imagination

- otwór w desce a hole in a board

- trzymała coś w dłoni she was holding something in her hand

- siedział w fotelu he was sitting in an armchair

- trzymał ręce w kieszeniach he had his hands in his pockets

- byłem wczoraj w kinie/teatrze I went to the cinema/theatre yesterday

- uczyła się w szkole muzycznej she was studying at a music school

- nagle stanął w drzwiach suddenly he appeared in the doorway

- służyć w armii to be in the army

- grać w orkiestrze to play with a. in an orchestra

- działać w związkach zawodowych to be a trade union activist

- to najcenniejszy obraz w całej kolekcji this is the most valuable picture in the entire collection

- śledzie w oleju/sosie pomidorowym herring in oil/tomato sauce

- zakręciło jej się w głowie she felt dizzy

- w stronę czegoś in the direction of sth, towards sth

- nie wchodź w kałuże don’t walk in the puddles

- samochód wjechał w tłum the car ploughed into the crowd

- pies chwycił kość w zęby the dog took the bone in its teeth

- wziął ją w ramiona he took her in his arms

- wpięła kokardę we włosy she pinned a ribbon in her hair

- pojechali w góry they’ve gone to the mountains

- spojrzeć w lewo/prawo to look (to one’s) left/right

- spojrzeć w górę/dół to look up(wards)/down(wards)

- wypłynąć w morze to set sail

- uderzenie w nos/szczękę a blow on the nose/jaw

- pocałować kogoś w usta/policzek to kiss sb on the lips/cheek

- uderzyć się w głowę/kolano (o coś) to hit one’s head/knee (on sth)

- walić w drzwi to bang on the door

- oparzyć się w rękę to burn one’s hand

- ugryźć się w język to bite one’s tongue także przen.

- pies ugryzł go w nogę a dog bit his leg a. bit him in the leg

- podrap mnie w plecy scratch my back

- piorun uderzył w drzewo the lightning struck a tree

- w spódnicy/sandałach/okularach in a skirt/in sandals/in glasses

- mężczyzna w czarnym kapeluszu a man in a. wearing a black hat

- (on) zawsze chodzi w dżinsach he always wears jeans

- ubrał się w ciemny garnitur he put on a dark suit

- kobieta w bieli a woman (dressed) in white

- bukiet róż w celofanie a bunch of roses wrapped in cellophane

- proszę mi to zapakować w papier/w pudełko please wrap it up in paper/pack it in a box (for me)

- nowe kierunki w sztuce new directions in art

- symbole stosowane w matematyce symbols used in mathematics

- co nowego w polityce? what’s new in politics?

- żyć w skrajnej nędzy to live in extreme poverty

- być w wyśmienitym nastroju to be in the best of moods

- być w opłakanym stanie to be in a lamentable state

- wpakować kogoś w kłopoty to get sb into trouble

- wprawić kogoś w zdumienie/zakłopotanie to astonish/embarrass sb

- wpaść w furię to fly into a passion

- w milczeniu in silence

- w samotności in solitude

- w całym zamieszaniu in all the confusion

- w wielkim skupieniu with great concentration

- w tych warunkach in these conditions

- w trzydziestostopniowym upale in the 30-degree heatwave

- nie wychodzę z domu w taki mróz/upał I don’t go out when it’s that cold/hot

- w XX wieku/w 1873 roku in the 20th century/in 1873

- w latach dwudziestych XIX wieku in the eighteen twenties

- w zimie/lecie in (the) winter/summer

- w maju/we wrześniu in May/September

- w poniedziałek/we wtorek on Monday/Tuesday

- w ubiegły/przyszły czwartek last/next Thursday

- w ubiegłym/przyszłym roku last/next year

- w następnym roku in the following year

- we dnie i w nocy day and night

- w ten dzień a. w tym dniu (on) that day

- w dniu 11 listopada on the 11th of November

- w starożytności/średniowieczu in ancient times a. antiquity/the Middle Ages

- w dawnych czasach in the old days

- w przeszłości/przyszłości in the past/the future

- w młodości in sb’s youth

- w rok/miesiąc/tydzień później a year/month/week later

- w dwie godziny/w trzy miesiące/w rok in two hours/three months/a year

- zginął w powstaniu he was killed during/in the uprising

- w rozmowie ze mną wspomniał, że… in conversation with me he mentioned that…

- w podróży (on) najczęściej śpi he usually sleeps when travelling

- komedia w trzech aktach a comedy in three acts

- mapa w skali 1:100000 a map to a scale of 1:100,000

- stoły ustawione w podkowę tables arranged in a horseshoe

- otrzymać honorarium w gotówce to be paid in cash

- mówili w jakimś obcym języku they were speaking in a foreign language

- cukier w kostkach cube sugar, sugar cubes

- herbata w granulkach granulated tea

- mleko w proszku powdered milk

- mydło w płynie liquid soap

- spodnie w jasnym kolorze light-coloured trousers

- sukienki w kilku kolorach dresses in several colours

- rzeźba w marmurze a sculpture in marble

- 10 tysięcy złotych w banknotach dwudziestozłotowych ten thousand zlotys in twenty-zloty notes

- spódnica w kwiaty a flower-patterned skirt

- zasłony w paski striped curtains

- papier w kratkę squared paper

- rękawy haftowane w srebrne gwiazdy sleeves embroidered with silver stars

- pokroić coś w kostkę/plastry to cut sth into cubes/slices, to cube/slice sth

- czarownica przemieniła królewicza w żabę the witch turned the prince into a frog

- mżawka przeszła w ulewę the drizzle turned into a downpour

- podanie w dwóch/trzech egzemplarzach an application in duplicate/triplicate

- spali we trójkę w jednym łóżku the three of them slept in one bed

- poszliśmy w piątkę do kina the five of us went to the cinema

- romantyczna podróż we dwoje a romantic journey for two

- szorstki w dotyku rough to the touch

- on jest miły/niemiły w obejściu he’s pleasant/unpleasant

- za ciasny/luźny w pasie too tight/loose round the waist

- ciasny w ramionach tight across the shoulders

- szeroki w ramionach/biodrach broad-shouldered/broad-hipped

- urządzenie proste w obsłudze an easy-to-use appliance

- był zawsze rozsądny w planowaniu wydatków he was always prudent in planning his expenditure

- w uznaniu jego zasług in recognition of his services

- w obawie o jej/własne bezpieczeństwo in fear of a. fearing for her/one’s own safety

- w poszukiwaniu lepszego życia in one’s search for a better life

- w nadziei, że… in the hope that…

- ruszyć w pogoń za kimś to set off in pursuit of sb

- puścić się w tany to start dancing

- wahanie w jego/jej głosie hesitation in his/her voice

- było coś dostojnego w jej zachowaniu there was something dignified in her manner

* * *

inv ( litera) W, w

* * *

indecl. ( litera) W, w; W jak Wacław W is for Whiskey; W as in Whiskey.

+ Loc.

1. (miejsce, lokalizacja) in, at, inside; w domu at home; w pracy at work; w kinie at the movie theater; Br. at the cinema; w górach in the mountains; w lesie in the forest; w szklance in a glass; w samochodzie in the car; w pociągu on the train; w areszcie in detention; w biurze at the office; w odległości stu metrów 100 meters away, within 100 meters; w prasie in the papers; w radiu on the radio; w telewizji on TV; w wojsku in the army; w sądzie in court; w pamięci in memory; w wyobraźni in one's imagination; w sercu in one's heart; w duchu in one's soul; zimno mi w nogi my feet are cold.

2. ( okoliczności) in; w bójce in fight; w płomieniach in flames; w trzech tomach in three volumes; w dwóch egzemplarzach in two copies; w skrócie in short; w poszukiwaniu prawdy in search for the truth; w części (odnowiony) partly (redecorated).

3. ( stan) in; w chorobie in illness; w gorączce in fever; w miłości in love; w milczeniu in silence; w nędzy in poverty; w panice in panic; w budowie under construction; w blasku sławy in a blaze of glory; być w dobrym humorze be in a good mood; być w błędzie be mistaken; coś jest w modzie sth is in vogue l. fashion.

4. ( ograniczenie) in; w pasie round the waist; szorstki w dotyku rough to the touch; szczupła w biodrach slim-hipped; miły w kontaktach osobistych pleasant in personal relations.

5. ( ubiór lub jego część) in; w futrze in a fur coat; w okularach wearing glasses; w kapeluszu with a hat on, in a hat; kobieta w bieli a woman in white.

6. (to, w czym się coś trzyma) in; w ręce in hand; w pułapce in a trap; trzymać kogoś w ramionach hold sb in one's arms.

7. ( postać) in; mydło w płynie liquid soap; cukier w kostkach cube sugar; rzeźba w marmurze sculpture in marble; milion dolarów w złocie a million dollars in gold; 1000 zł w banknotach stuzłotowych a thousand zlotys in one hundred zloty bills; Br. a thousand zlotys in one hundred zloty notes.

8. ( typ działania) in; dostać (coś) w prezencie get l. receive (sth) as a present; płacić w gotówce/ratach pay in cash/in installments.

9. + Acc. ( kierunek) in, to; w lewo/prawo to the left/right; w dół/górę downwards/upwards; patrzeć w niebo look up in the sky; pojechać w góry go to the mountains; wyjść w morze set sail.

10. (kształt, właściwość) in; w kratkę checked, checkered, Br. chequered; w kwiaty flowered, millefleurs; w paski striped; w parach in pairs; pokroić (coś) w kostkę cut (sth) into cubes, cube (sth).

11. ( przedmiot działania) on, in; bić w dzwony ring the bells; celować w serce aim at the heart; inwestować w swoją przyszłość invest in one's future; uderzyć się w palec ( u nogi) stub one's toe; ( u ręki) hit one's finger; uderzyć się w głowę get a bang on the head; walić w drzwi bang on the door; wdać się w bójkę get into a fight; wierzyć w Boga believe in God; wprawić w zdumienie astonish, amaze; puknij się w czoło are you out of senses?

12. + Acc. ( całość) in; w całości in full; w pełni to the full; w całym słowa tego znaczeniu par excellence; układać fakty w logiczną całość arrange facts logically.

13. + Acc. ( wyposażenie) with; uzbrojony w karabin armed with a gun; wyposażony w narzędzia equipped with tools; obfitować w ryby swarm l. teem with fish; zaopatrzyć w żywność provide with food.

14. + Acc. ( sposób) in; rozumieć w lot be quick on the uptake; śmiać się w głos laugh up l. in one's sleeve; wyciąć w pień kill every last one; żyć w nędzy live in poverty.

15. + Acc. ( cel) in; grać w karty play cards; pójść (do kogoś) w odwiedziny pay (sb) a visit; zapaść w sen lapse into sleep, fall asleep.

16. + Acc. ( skutek) into; obrócić się w popiół turn to dust; rozpaść się w kawałki fall into pieces; śpiew przerodził się w krzyk the singing turned into a scream.

17. + Acc. ( odczucia) in; być w dobrym humorze be in a good mood; leżeć w bólach be lying in pains.

18. + Acc. l. Loc. ( czas) at, on, in; we wtorek on Tuesday; w dzień during the day, by day; w południe at noon; w nocy at night; w maju in May; w roku 1995 in 1995; w lecie in the summer; w porze lunchu at lunchtime; w czasie urlopu during the holiday; w dniu ślubu on the wedding day; w wieczór wigilijny on Christmas Eve; w rok po spotkaniu a year after the meeting; w godzinę po twoim wyjściu an hour after you left; w ostatniej chwili at the last minute l. moment, at the eleventh hour; w ostatnich latach in recent years; w biały dzień in broad daylight; w młodości in one's youth; dzień w dzień day after day.